Praca psychologa szkolnego polega na współpracy z wychowawcami klas w celu rozpoznawania indywidualnych potrzeb uczniów oraz analizowania przyczyn niepowodzeń szkolnych i trudności wychowawczych. Do jego konkretnych zadań zalicza się: obserwację zachowania pojedynczych uczniów i klasy, rozmowy indywidualne i uczestnictwo w godzinach wychowawczych oraz innych spotkaniach z klasą, analizowanie wyników nauczania i ocen zachowania, rozmowy z rodzicami, wywiady środowiskowe, udział w wywiadówkach i radach pedagogicznych, porady wychowawcze a także prowadzenie lub organizowanie prelekcji i dyskusji na tematy ważne i interesujące młodzież.

Pedagogiem szkolnym może zostać osoba, która ukończyła studia magisterskie na kierunku pedagogika w specjalności odpowiadającej prowadzonym zajęciom oraz posiada przygotowanie pedagogiczne lub studia magisterskie na dowolnym kierunku i studia podyplomowe w zakresie prowadzonych zajęć, oraz posiada przygotowanie pedagogiczne. Zasady te wyszczególnione zostały w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 r.

Praca pedagoga szkolnego czasem nie daje satysfakcji i to nie tylko tej finansowej ale i zawodowej. Często jest to funkcja lekceważona zarówno przez kadrę pedagogiczną jak i uczniów, z którymi kontakt ze względu na ich ilość oraz niechęć do instytucji oświatowych jest utrudniony już na pozycji startowej. Z tego powodu wielu szkolnych pedagogów decyduje się na zatrudnienie w poradni psychologiczno-pedagogicznej lub na otworzenie własnego gabinetu.