Maszynista zwany inaczejmechanikiem pojazdów trakcyjnych to osoba zatrudniona na kolei, która zajmuje się obsługą lokomotyw lub innych zespołów trakcyjnych. Miejscem pracy maszynisty jest kabina sterownicza. Może on kierować lokomotywą elektryczną, spalinową lub (coraz rzadziej już dziś spotykaną) parową. Oprócz prowadzenia pociągu w jego gestii leży też łączenie i rozłączanie wagonów, naprawa mniej poważnych usterek i szkolenie młodszych współpracowników.

Pociągiem osobowym złożonym z kilku/kilkunastu wagonów podróżuje zwykle wiele osób, dlatego na maszyniście spoczywa ogromna odpowiedzialność. Musi być świadomy, że to od niego zależy bezpieczeństwo pasażerów. Natomiast jeśli prowadzi pociąg towarowy to odpowiada za przewożony ładunek. Nadzoruje też pracę podległych mu ludzi - w lokomotywach elektrycznych i spalinowych współpracuje z pomocnikiem maszynisty, w parowych z palaczem.

Pierwszym warunkiem na drodze do zostania maszynistą jest posiadanie średniego wykształcenia technicznego (najlepiej elektrotechnicznego albo mechanicznego). W Polsce funkcjonuje wiele techników kolejowych, ale nieprawdą jest, że tylko ukończenie takiej właśnie placówki pozwala zostać maszynistą. Obecnie są nawet szkoły policealne (np. w Warszawie Kolejowa Szkoła Policealna dla Dorosłych).

Przeważnie droga do kariery maszynisty wygląda tak, że najpierw pracuje się w warsztacie naprawczym taboru kolejowego, potem obejmuje się stanowisko pomocnika i po przejechaniu określonej liczby kilometrów jako pomocnik (10 tys. przy trakcji spalinowej, 15 tys. przy elektrycznej i 5 tys. przy parowej) trzeba udać się na szkolenie, które kończy się egzaminem teoretycznym i praktycznym. Ze względu na wymagania zdrowotne (przypomnijmy: I kategoria wzroku i słuchu!) do zawodu przyjmowani są tylko mężczyźni do 30 roku życia.