Jak zostać radcą prawnym
Zawód radcy prawnego mogą wykonywać osoby, które po ukończeniu studiów prawniczych, ukończyły aplikację radcowską, a następnie zdały egzamin radcowski i zostały wpisane na listę radców prawnych. Dodatkowym wymogiem jest:
- pełna zdolność do czynności prawnych
- korzystanie z pełni praw publicznych
- bycie osobą nieskazitelnego charakteru, która swoim dotychczasowym zachowaniem daje rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu
Studia prawnicze trwają 6 lat, podczas których studenci zdobywają wiedzę z zakresu różnych dziedzin prawa (prawo karne, cywilne, administracyjne, rzymskie etc.), prawoznawstwa, historii prawa, postępowania administracyjnego czy cywilnego.
Po ukończeniu studiów kandydaci na radców prawnych muszą odbyć aplikację radcowską, trwającą 3 lata (dotyczy to aplikantów, którzy rozpoczną szkolenie od 1 stycznia 2010 roku; osoby, które są w trakcie odbywania aplikacji muszą ją odbyć według starego programu, trwającego 3,5 roku). Aby dostać się na aplikację należy przystąpić do egzaminu konkursowego.
W tym celu należy przedłożyć do wybranej okręgowej izby radców prawnych następujące dokumenty:
- wniosek o dopuszczenie do egzaminu
- kwestionariusz osobowy
- życiorys
- dokumenty potwierdzające zdobycie tytułu magistra prawa w kraju lub poza jego granicami, jeśli studia są uznawane na terenie Rzeczypospolitej Polskiej (może to być dyplom, odpis dyplomu lub zaświadczenie o zdaniu egzaminu magisterskiego) - można także złożyć zaświadczenie, że wszystkie egzaminy w ramach studiów zostały zaliczone, wymagane praktyki są odbyte i kandydat ma już wyznaczony termin egzaminu magisterskiego (na 7 dni przed terminem egzaminu konkursowego należy dostarczyć oryginał lub odpis dyplomu)
- informację o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego (dokument musi być wystawiony nie wcześniej niż na miesiąc przez złożeniem wniosku o dopuszczenie do egzaminu)
- trzy zdjęcia
- dowód uiszczenia opłaty za egzamin wstępny (w 2009 roku wysokość opłaty wynosiła 638 zł.)
Egzamin konkursowy ma formę testu, składającego się ze 150 pytań jednokrotnego wyboru. Osoby, które uzyskają minimum 100 punktów (za każdą prawidłową odpowiedź przyznawany jest jeden punkt) zdają egzamin z wynikiem pozytywnym. W ciągu dwóch lat od chwili ogłoszenia wyników egzaminu można wystąpić z wnioskiem o przyjęcie na aplikację radcowską.
Podczas trwania aplikacji, przyszli radcowie poznają od strony teoretycznej oraz praktycznej zasady wykonywania zawodu. Kształcenie odbywa się w kancelarii radcy prawnego, w spółce radców prawnych lub radców prawnych i adwokatów albo w jednostkach organizacyjnych. Przez co najmniej rok aplikacja odbywa się także w sądzie oraz w kancelarii notarialnej i prokuraturze.
Roczny koszt aplikacji na rok 2010 będzie wynosił 4609,5 zł (3,5-krotność pensji minimalnej).
Podczas trwania aplikacji, aplikant znajduje się pod opieką patrona, którym może być radca prawny, pracujący od co najmniej 4 lat w zawodzie. Obecnie istnieje również możliwość utworzenia tzw. grupy patronackiej, którą utworzy maksymalnie 10 aplikantów, podlegających jednemu patronowi.
Każdy rok nauki kończy się zdaniem kolokwium, natomiast zakończeniem całej aplikacji jest przystąpienie do egzaminu radcowskiego. W tym celu należy złożyć poniższe dokumenty w siedzibie komisji egzaminacyjnej:
- wniosek o dopuszczenie do egzaminu
- zaświadczenie o odbyciu aplikacji radcowskiej
- oryginał dowodu uiszczenia opłaty egzaminacyjnej (w 2009 r. opłata wyniosła 957 zł)
Do egzaminu radcowskiego, bez konieczności odbywania aplikacji mogą przystąpić:
- doktorzy nauk prawnych
- osoby, które przez okres co najmniej 5 lat w okresie nie dłuższym niż 8 lat przed złożeniem wniosku o dopuszczenie do egzaminu zatrudnione były na stanowisku referendarza sądowego, starszego referendarza sądowego, asystenta sędziego lub asystenta prokuratora
- osoby, które po ukończeniu wyższych studiów prawniczych przez okres co najmniej 5 lat w okresie nie dłuższym niż 10 lat przed złożeniem wniosku o dopuszczenie do egzaminu wykonywały wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej przez radcę prawnego lub adwokata w kancelarii radcy prawnego lub kancelarii adwokackiej, zespole adwokackim, spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej
- osoby, które po ukończeniu wyższych studiów prawniczych przez okres co najmniej 5 lat w okresie nie dłuższym niż 10 lat przed złożeniem wniosku o dopuszczenie do egzaminu były zatrudnione w urzędach organów władzy publicznej i wykonywały wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej na rzecz tych urzędów
- osoby, które zdały egzamin sędziowski, prokuratorski lub notarialny
- osoby, które zajmują stanowisko radcy lub starszego radcy Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa
Osoby te poza wnioskiem o dopuszczenie do egzaminu muszą dodatkowo dostarczyć:
- kwestionariusz osobowy
- życiorys
- dokument poświadczający uzyskanie stopnia naukowego doktora nauk prawnych
- dokumenty potwierdzające zdobycie tytułu magistra prawa w kraju lub poza jego granicami, jeśli studia są uznawane na terenie Rzeczypospolitej Polskiej
- informację o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego (dokument wystawiony nie wcześniej niż na miesiąc przez złożeniem wniosku o dopuszczenie do egzaminu)
- dowód uiszczenia opłaty egzaminacyjnej (w roku 2009 opłata ta wynosiła 957 zł)
- trzy zdjęcia
- dokumenty zaświadczające co najmniej 5-letni okres zatrudnienia na stanowisku referendarza sądowego, starszego referendarza sądowego, asystenta sędziego lub asystenta prokuratora
- dokumenty zaświadczające co najmniej 5-letni okres zatrudnienia lub wykonywania wymagających wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związanych ze świadczeniem pomocy prawnej przez radcę prawnego lub adwokata na podstawie umów cywilnoprawnych w kancelarii radcy prawnego lub kancelarii adwokackiej, zespole adwokackim, spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej
- dokumenty zaświadczające co najmniej 5-letni okres zatrudnienia w urzędach organów władzy publicznej i wykonywania wymagających wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związanych ze świadczeniem pomocy prawnej na rzecz tych urzędów, w tym zaświadczenie kierownika urzędu
- dokumenty zaświadczające o zdaniu egzaminu sędziowskiego, prokuratorskiego lub notarialnego
- dokumenty potwierdzające zatrudnienie na stanowisku radcy lub starszego radcy Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa
Egzamin radcowski składa się z pięciu części pisemnych. Część pierwszą stanowi test (100 pytań jednokrotnego wyboru), części od 2 do 5 stanowi rozwiązywanie zadań z zakresu różnych dziedzin prawa. W przypadku uzyskania negatywnej oceny z egzaminu, aplikant może jednokrotnie przystąpić do egzaminu poprawkowego.
Po zdaniu egzaminu z wynikiem pozytywnym, aplikanci mogą wystąpić z wnioskiem do Biura Okręgowej Izby Radców Prawnych o wpisanie na listę radców prawnych, co umożliwi im wykonywanie zawodu. Do wniosku należy dołączyć:
- kwestionariusz osobowy
- trzy zdjęcia
- życiorys
- dokumenty potwierdzające zdobycie tytułu magistra prawa w kraju lub poza jego granicami, jeśli studia są uznawane na terenie Rzeczypospolitej Polskiej
- dokument zaświadczający o zdaniu egzaminu radcowskiego, adwokackiego, sędziowskiego, prokuratorskiego lub notarialnego
- w przypadku osób uprawnionych do wpisu na listę bez konieczności odbywania aplikacji i zdawania egzaminu radcowskiego - dokument stwierdzający posiadanie tytułu uprawniającego do wpisu
- informację o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego (dokument wystawiony nie wcześniej niż na miesiąc przez złożeniem wniosku o dopuszczenie do egzaminu)
- oświadczenie o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów (Dz. U. z 2007 r. Nr 63, poz. 425, z późn. zm.), albo informację, o której mowa w art. 7 ust. 3a tej ustawy, w przypadku osób urodzonych przed dniem 1 sierpnia 1972 r.)
- umowy o pracę wraz z dokumentami określającymi zakres obowiązków lub zaświadczeniami od pracodawcy określającymi zakres obowiązków, lub umowy cywilnoprawne wraz z oświadczeniem o złożeniu deklaracji do właściwego urzędu skarbowego oraz zapłaceniu podatku wynikającego z tytułu tych umów
- dokument zaświadczający uzyskanie stopnia naukowego doktora nauk prawnych
- zaświadczenie adwokata lub radcy prawnego, z którego wynikać będzie, iż osoba ubiegająca się o wpis wykonywała wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej przez adwokata lub radcę prawnego
- dokument potwierdzający miejsce zamieszkania uzasadniający właściwość miejscową izby
- oświadczenie czy i w jakich izbach wnioskodawca starał się albo stara o wpis na listę radców prawnych i z jakim skutkiem
- oświadczenie o zakończonych lub toczących się przeciwko wnioskodawcy postępowaniach karnych lub dyscyplinarnych
- opinię rady izby adwokackiej lub notarialnej, jeżeli wnioskodawca jest członkiem tych samorządów
- dowód wniesienia opłaty w postępowaniu o wpis
O wpis na listę radców bez konieczności odbywania aplikacji i zdawania egzaminu radcowskiego uprawnieni są:
- profesorowie i doktorzy habilitowanych nauk prawnych
- osoby, które co najmniej trzy lata zajmowały stanowisko radcy lub starszego radcy Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa
- osoby, które zajmowały stanowisko sędziego, prokuratora lub wykonywały zawód adwokata albo notariusza
- osoby, które zdały egzamin sędziowski lub prokuratorski po dniu 1 stycznia 1991 r. oraz w okresie 5 lat przed złożeniem wniosku o wpis na listę radców prawnych, łącznie przez okres co najmniej 3 lat: a) zajmowały stanowisko asesora sądowego, asesora prokuratorskiego, referendarza sądowego, starszego referendarza sądowego, aplikanta sądowego, aplikanta prokuratorskiego, aplikanta sądowo-prokuratorskiego, asystenta sędziego, asystenta prokuratora lub b) wykonywały wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej przez adwokata lub radcę prawnego na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej w kancelarii adwokackiej, zespole adwokackim lub kancelarii radcy prawnego, spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej
- osoby, które posiadają stopień naukowy doktora nauk prawnych oraz w okresie 5 lat przed złożeniem wniosku o wpis na listę radców prawnych, łącznie przez okres co najmniej 3 lat: a) zajmowały stanowisko referendarza sądowego, starszego referendarza sądowego, aplikanta sądowego, aplikanta prokuratorskiego, aplikanta sądowo-prokuratorskiego, asystenta sędziego, asystenta prokuratora lub b) wykonywały wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej przez adwokata lub radcę prawnego na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej w kancelarii adwokackiej, zespole adwokackim lub kancelarii radcy prawnego, spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej
Osoby, wykonujące w danym momencie zawód sędziego, prokuratora, notariusza, komornika, asesora sądowego, prokuratorskiego lub notarialnego oraz osoby odbywające aplikację sądową, prokuratorską lub notarialną, nie mogą zostać wpisane na listę radców prawnych.
Komentowane zawody