Barista jest specjalistą od parzenia i podawania kawy. Posiada rozległą wiedzę o różnych gatunkach kaw, jej jakości, sposobach przygotowywania i podawania - umie odpowiednio dobierać proporcje składników, zna różne metody parzenia, potrafi się rozeznać w różnych gatunkach mleka i umie serwować napoje na wiele różnych sposobów. Barista potrafi dobrać odpowiednie gatunki kawy, aby powstał napój zgodny z oczekiwania klienta, dopasowany do podawanej potrawy.

Potrafi także przygotować kawy artystyczne (z dodatkami, wielowarstwowe, ozdobione obrazkami na piance z mleka), które poza zaletami smakowymi, intrygują również formą wizualną. Dzięki baristom parzenie i podawanie kawy z czynności prozaicznej urosło do rangi sztuki.

Baristą może zostać każdy, bez względu na posiadane wykształcenie, pod warunkiem ukończenia odpowiedniego kursu. Ponieważ wciąż brak szkół kształcących w tym kierunku, pozostają tylko płatne szkolenia. Zdobywa się na nich wiedzę odnośnie historii kawy, różnych jej gatunków, sposobów ich parzenia, doboru odpowiednich składników do napoju czy rozróżniania poszczególnych rodzajów mleka. W części praktycznej kursu można nauczyć się jak serwować różne rodzaje kaw (np. espresso, latte, romano, wiener melange).

Od czasu kiedy w przygotowywaniu kawy odkryto potencjał zawód baristy stał się modny i pożądany, a jego nazwa nie budzi już zdziwienia. Coraz częściej również najlepsi specjaliści od przygotowywania kawy decydują się na zakładanie własnych firm, których zatrudnianie jest modne. Barista podobnie jak barman może pracować na imprezach okolicznościowych. Zarobi nieco mniej ze względu na krótszy czas świadczenia usługi (maksymalnie 2-3 godziny). Baristów jednak wynajmują przede wszystkim firmy, które dysponują funduszem reprezentacyjnym i stać je na profesjonalnie przygotowaną kawę czy efektowny pokaz.